Ontdek hoe je taxus kunt kweken, de boom met een controversiële reputatie die bekend staat als de ‘boom des doods’. Dit artikel leidt je door de teelttechnieken, de decoratieve eigenaardigheden ervan en zijn rol in de geschiedenis en de geneeskunde.
De gemeenschappelijk tariefwetenschappelijk bekend als Taxus, is een groenblijvende sierplant met een interessante en controversiële geschiedenis. Het is bekend dat hij zeer giftige stoffen bevat, met name taxinen, die in alle delen van de plant aanwezig zijn, met uitzondering van het vruchtvlees van de rode aril. Taxussen kunnen bij inname vergiftiging veroorzaken, daarom wordt hij ook wel ‘de boom des doods’ genoemd. Aan de andere kant zijn er verschillende onderzoeken die de antitumorale eigenschappen van deze plant hebben aangetoond
Oorsprong en kenmerken
De naam is afgeleid van het Griekse toxon, wat “boog” betekent, en heeft dezelfde wortel als het bijvoeglijk naamwoord toxicon, giftig. De taxus, wetenschappelijk bekend als Taxus baccata, is een fascinerende groenblijvende plant die tot de coniferenfamilie behoort en wordt gekenmerkt door een buitengewone lange levensduur.
Deze boom is geschikt voor het creëren van compacte hagen of kan als enkele boom worden gekweekt, waardoor een vleugje elegantie wordt toegevoegd aan tuinen, bloembedden of entrees. Het aanpassingsvermogen komt vooral tot uiting in de vele vormen die het kan aannemen, waardoor het een van de meest gebruikte planten in de vormsnoei is. Deze praktijk van het vormgeven en snoeien van planten om artistieke vormen te verkrijgen vertaalt zich in een soort levende sculptuur.
Ondanks zijn controversiële geschiedenis, waarin hij de bijnaam ‘boom des doods’ kreeg vanwege het hoge gehalte aan taxine, een uiterst giftige stof, is ook aangetoond dat de taxus gunstige eigenschappen bezit. In het verleden werd het hout gebruikt om gifstoffen te creëren die een plotselinge dood door hart- of ademhalingsverlamming konden veroorzaken.
Sinds de jaren negentig heeft de perceptie van taxus echter een aanzienlijke transformatie ondergaan: een extract afkomstig van deze plant is met succes gebruikt bij chemotherapie om sommige soorten tumoren te behandelen. Deze dualiteit in het gebruik ervan door de geschiedenis heen voegt een laag van fascinatie en complexiteit toe aan de geschiedenis ervan, waardoor de taxus een relevante rol krijgt in zowel de decoratieve als de therapeutische sfeer.
Paclitaxel, ook bekend als taxol, is een sleutelcomponent geworden in internationale protocollen voor de chemotherapie van specifieke vormen van borst- en eierstokkanker.
Het hout van Taxus baccata het staat bekend om zijn opmerkelijke elasticiteit en wordt als waardevol beschouwd, geschikt voor het maken van kasten en houtsnijwerk. Door zijn veelzijdigheid is het een populair materiaal in de ambachtelijke sector, waardoor deze fascinerende groenblijvende plant nog meer waarde krijgt.
Hoe het tarief te herkennen
De Taxus baccata, met zijn gerimpelde stam en naaldachtige bladeren, vergelijkbaar met die van de witte spar maar niet stekelig dankzij hun zachtheid, is het een boom van gemiddelde grootte, die zelden een hoogte van meer dan 15 meter bereikt en soms in de vorm van een struik verschijnt. De stam vertakt zich op lage hoogte, met roodbruine bast, in harmonie met de robuustere takken, terwijl het gebladerte, uitgebreid en licht ovaal van vorm, wordt gekenmerkt door donkergroen.
Deze groenblijvende plant produceert, naast zijn onbetwistbare sierwaarde, vruchten in de vorm van kleine rode en vlezige bessen, die donkergekleurde zaden bevatten. Vogels, die dergelijke vruchten waarderen, spelen een belangrijke rol bij de verspreiding van het zaad langs hun trekroutes.
De herkenning van de taxus kan worden vergemakkelijkt door de vruchten, die echter niet altijd aanwezig zijn, aangezien ze het enige eetbare deel van de plant vertegenwoordigen en vaak door vogels worden geconsumeerd.
Hoeveel soorten taxus bestaan er?
Taxus baccata is de basissoort, hij valt op door zijn uitgebreide en sterk vertakte vorm, met roodbruine bast die erg schilferig is. De naaldachtige bladeren zijn aan de bovenkant donkergroen en krijgen aan de onderkant gelige tinten.
Taxus baccata ‘Fastigiata’ is een vrouwelijke soort, wordt gekenmerkt door een dikke vegetatie waarbij de takken volledig omgeven zijn door bladeren. Het blad heeft een zuilvormige vorm en een rechtopstaande houding, waardoor het een onderscheidend uiterlijk heeft.
Taxus brevifolia, afkomstig uit de Pacifische kust van de Verenigde Staten, heeft platte, donkergroene, lancetvormige bladeren. De bast, meestal bruin, schilfert in verschillende tinten, van bruin tot bijna paarsrood.
De Taxus cuspidatamet donkergroene naaldachtige bladeren, plat en lineair spiraalvormig gerangschikt, wordt veel gebruikt in de bonsaikunst en voegt een artistieke dimensie toe aan het botanische profiel.
Hoe taxus te laten groeien?
Taxus is een veelzijdige conifeer die zich aanpast aan een breed scala aan bodems en een voorliefde vertoont voor goed gedraineerde bodems, inclusief kalkrijke bodems. Deze plant verdient meer aandacht en gebruik, vooral als sleutelelement in heggen, omdat de schoonheid van een dergelijke formatie tot de beste behoort die voortvloeit uit het gebruik van groenblijvende planten.
Waar moet je de das plaatsen?
De taxus past zich aan zowel zonnige als schaduwrijke omgevingen aan, en gedijt vooral in de laatste als de drainage efficiënt is, en leent zich ook goed voor potteelt.
In kwekerijen is het mogelijk om snelle variëteiten te vinden, gekenmerkt door een taps toelopende vorm met takken die aan de hoofdstam hechten. Deze variëteiten zijn ideaal voor het creëren van een centraal punt in bloembedden en worden het equivalent van een uitroepteken in de tuin.
Hoe vaak moet je de taxus water geven?
Als er in uw regio een gebrek aan regenval is, is het raadzaam om de planten in het voor- en najaar elke twee weken voldoende water te geven. Tijdens de zomer, wanneer de temperaturen hoger zijn, wordt het noodzakelijk om de frequentie van het water geven te verhogen. In de winter, wanneer de plantengroei vertraagt en de waterbehoefte afneemt, kunt u echter het beste met mate water geven. Door uw bewateringsregime aan te passen aan specifieke seizoensbehoeften, kunt u de gezondheid en vitaliteit van uw planten het hele jaar door behouden.
Wanneer moet u de taxus bemesten?
Om de vitaliteit van de plant te behouden, is het raadzaam om minimaal twee keer per jaar, bij voorkeur in de herfst en het voorjaar, te bemesten met mestkorrels of rijpe compost. Deze praktijk zal helpen zorgen voor een gezonde en krachtige groei van de Taxus door de seizoenen heen.
Hoe en wanneer de Taxus snoeien
In tegenstelling tot veel andere planten vertoont Taxus baccata een opmerkelijke tolerantie voor veelvuldig snoeien gedurende het hele jaar zonder noemenswaardige schade op te lopen.
Over het algemeen wordt aanbevolen om heggen in de eerste helft van juni, na de voorjaarsgroeifase, en vervolgens in september te snoeien. Deze praktijk is gericht op het voorkomen van de vorming van lelijke takken die in de winter uitsteken.
Snoeien moet zich richten op het afsnijden van de hoofdtakken om een krachtige, gezonde groei te stimuleren. Het is echter belangrijk om te voorkomen dat de top van de plant wordt aangetast, omdat dit de groei verder kan vertragen. Het handhaven van dit evenwicht bij het snoeien zal helpen een harmonieuze structuur te bevorderen en de vitaliteit van de taxus door de seizoenen heen te behouden.
De taxus valt op als een boom die in staat is tot constante regeneratie, een bijzonderheid die hem potentieel onsterfelijk maakt. Dit kenmerk helpt om de taxus te verbinden met het concept van de dood, niet alleen opgevat als een doel, maar als een proces van transformatie, een doorgang door duistere sferen of zelfs een vorm van eeuwig leven.
Welke delen van de taxus zijn giftig?
Het actieve ingrediënt dat toxiciteit geeft aan de takken, bladeren en zaden van de taxus is taxine, een alkaloïde met verdovende en verlammende effecten op mensen en verschillende dieren, inclusief huisdieren. De volwassen bladeren hebben ook een hoog taxinegehalte, waardoor ze even giftig zijn.
Taxine, samengesteld uit een mengsel van cardioactieve alkaloïden, oefent een krachtige en gevaarlijke werking uit op het hart en kan mogelijk een plotselinge dood veroorzaken als gevolg van hart- of ademhalingsverlamming. De toxiciteit ervan manifesteert zich door symptomen zoals trillingen, ademhalingsmoeilijkheden, zwakte en hartproblemen.
De toxiciteit van deze plant veroorzaakt, zoals eerder vermeld, een reeks symptomen: op het niveau van het maagdarmstelsel treden ernstige koliekachtige pijn en diarree op. In de bloedsomloop wordt perifere vasodilatatie waargenomen, wat kan leiden tot onderkoeling en een verlaagde hartslag. Vasodynamische veranderingen in het ademhalingssysteem treden ook op, wat leidt tot een verminderde pulmonale bloedstroom en daaropvolgende kortademigheid.
Wanneer bloeit de taxus?
De taxus, met zijn bloeiende bloei, verschijnt tussen de maanden februari en mei en geeft zijn schoonheid in de lente. De vruchtfase begint echter aan het einde van de zomer en gaat door tot de herfst, verspreid over de maanden augustus en oktober.
Nieuwsgierigheid
De taxus is gekoppeld aan een oude vondst die bekend staat als de “Clacton-speer”, gevonden in de gelijknamige plaats in Noordoost-Londen, die 400.000 jaar geleden dateert. De relevantie ervan bij de productie van wapens, zoals speren en bogen, wordt bevestigd door Shakespeare, die het in zijn Richard II beschrijft als “dubbel dodelijk”, waarmee hij het belangrijke gebruik ervan in de oorlogscontext van die tijd onderstreepte.
In veel geloofsovertuigingen wordt de taxus beschouwd als de bewaker van de overledene, een figuur die vaak op begraafplaatsen wordt aangetroffen. Deze boom wordt ook erkend als een krachtig energiekanaal, dat ons kan leren de donkerste delen van ons bestaan onder ogen te zien en de verandering die daaruit voortkomt te accepteren.
De das, met zijn buitengewone vermogen om te overleven, wordt een symbool dat ons door de uitdagingen van het leven leidt, een leraar die ons aanmoedigt de innerlijke duisternis onder ogen te zien. In deze context kan het zowel het meest angstaanjagende monster in onze nachtmerries vertegenwoordigen als de sterkste bondgenoot daartegen. Deze dualiteit benadrukt de symbolische kracht van de taxus bij het interpreteren en accepteren van de complexe facetten van leven en dood.
Mogelijk bent u ook geïnteresseerd in:
