Was uw handen meerdere keren per dag zorgvuldig, vooral nadat u voor een kleuter heeft gezorgd: dit is de beste strategie om het risico op het oplopen van het Cytomegalovirus tijdens de zwangerschap, dat zeer laag blijft, te verminderen. Tests om tijdens het wachten een infectie vast te stellen, zijn daarentegen van twijfelachtige waarde.
Deel het!
Dit wordt bevestigd door de studie van een groep onderzoekers van de Kobe Universiteit, Japan, gepubliceerd in het tijdschrift Clinical Infectious Diseases. Contact met Cytomegalovirus geeft geen blijvende immuniteit: je kunt tijdens je leven meerdere keren besmet raken, leggen de auteurs van het onderzoek uit. Secundaire infecties, d.w.z. infecties die mensen treffen die het virus in het verleden al hebben opgelopen, ontsnappen aan de tests die momenteel beschikbaar zijn voor CMV-screening tijdens de zwangerschap, maar brengen een aanzienlijk lager risico op schade aan de foetus met zich mee dan primaire infecties, d.w.z. infecties die voor de eerste keer worden opgelopen .
“Helaas draaien we al tientallen jaren in cirkels rond het Cytomegalovirus zonder grote resultaten. De uitkomst van dit onderzoek bevestigt dit”, constateert gynaecoloog Anna Maria Marconi, lid van de wetenschappelijke commissie van de Association for the Study of Malformations. “We kunnen niet alle infecties diagnosticeren. En als er een diagnose is, beschikken we niet over middelen om de overdracht van het virus van moeder op foetus of neonatale gevolgen te voorkomen.
“De inspanningen om een vaccin te ontwikkelen zijn volhardend”, merkt gynaecoloog Anna Maria Marconi op, lid van de wetenschappelijke commissie van de Association for the Study of Malformations. “Maar totdat het beschikbaar is, moeten we ons concentreren op preventie, het kennen en vermijden van het gedrag dat het risico op het oplopen van de infectie vergroot tijdens het wachten.”
Cytomegalovirus: hoe het te vangen
“Het Cytomegalovirus behoort tot de Herpesvirus-familie”, zegt Marconi. Het is dezelfde familie waartoe koortsblaasjes, genitale herpes en waterpokken behoren. “De infectie wordt opgelopen door contact met geïnfecteerde biologische vloeistoffen: speeksel, urine, vaginale afscheidingen, zaadvloeistof, bloed, melk. Als de ziekte wordt opgelopen door een volwassene met een effectief immuunsysteem, gebeurt dit vaak asymptomatisch. Slechts in een klein percentage van de gevallen manifesteert het zich met enige mate van koorts, vermoeidheid, spierpijn en licht gezwollen lymfeklieren. Om deze reden is het gebruikelijk dat de ziekte niet wordt herkend.”
Primaire infecties komen vaker voor bij kinderen jonger dan vijf of zes jaar, en zeldzamer bij volwassenen. Daarom zijn kinderen vaak het voertuig van besmetting. “In ons land varieert de kans dat een volwassene in de loop van een jaar besmet raakt van 2 tot 6%”, legt de gynaecoloog uit. “Voor moeders van jonge kinderen, vrouwen die in kinderdagverblijven werken of een andere baan hebben waarbij ze dagelijks contact hebben met kleuters, stijgt het jaarlijkse besmettingspercentage naar 10-20%.”
Cytomegalovirus tijdens de zwangerschap: de risico’s
Als een zwangere vrouw ziek wordt, kan het virus de placentabarrière passeren en ook de foetus infecteren. “Het kan oogbeschadiging, gehoorbeschadiging, hersenverkalkingen, hepatitis met verkalkingen en vergroting van de lever, bloedarmoede en trombocytopenie veroorzaken, d.w.z. een tekort aan bloedplaatjes in het bloed”, legt Anna Maria Marconi uit. “De ernst van de mogelijke gevolgen is groter als de ziekte optreedt in de eerste twaalf tot zestien weken van de zwangerschap.”
Wanneer de maternale infectie primair is, is het risico van overdracht op het ongeboren kind 30-40%, maar er ontstaat niet altijd schade. Het risico op min of meer ernstige gevolgen bedraagt 5%. “Bij herinfectie loopt slechts 0,15% van de foetussen het virus op en daarvan lijdt slechts 1% blijvende schade”, legt de gynaecoloog uit. “De kans is dus klein, maar deze kan verder worden verkleind door enkele eenvoudige voorzorgsmaatregelen te treffen.”
Hygiëne en aandacht
Aangezien kinderen de meest voorkomende besmettingsbron zijn, worden beroepen die in contact komen met kleuters tijdens de zwangerschap als risicovol beschouwd en hebben aanstaande moeders die in deze sector werken recht op vervroegd zwangerschapsverlof. “Toekomstige moeders die al een baby hebben, moeten bijzondere aandacht besteden aan hygiëne”, waarschuwt Marconi. “Ze moeten vermijden hem bij de mond en neus te kussen, geen serviesgoed en bestek met hem delen en hun handen zorgvuldig wassen na het verwisselen van de luier, het wassen van de baby, het schoonmaken van zijn neus en het geven van eten.”
De test voor de detectie van cytomegalovirus
De screeningstest die door sommige gynaecologen in de preconceptie- en zwangerschapsfase wordt voorgesteld, bestaat uit het zoeken naar twee specifieke immunoglobulinen in het bloed van de vrouw, IgM en IgG. “IgM verschijnt ongeveer vier weken na infectie in het bloed. Als ze positief testen, is de ziekte aan de gang”, legt de gynaecoloog uit. “Positief IgG geeft daarentegen aan dat de ziekte in het verleden is opgelopen. Met een andere test, de IgG-aviditeitstest, kunnen we het tijdstip van de eerdere infectie bepalen: om vast te stellen of deze recent of ver in de tijd is gelegen.
Het onderzoek van de Kobe-onderzoekers benadrukte dat het gecombineerde gebruik van deze analyses de diagnose van primaire infecties mogelijk maakt, maar geen herinfecties.
Hoewel door sommige artsen voorgeschreven, behoort screening op CMV niet tot de diensten die door de volksgezondheidsdienst worden aanbevolen en gratis aangeboden aan aanstaande moeders. “De reden is dat er in geval van positiviteit niets kan worden gedaan om de overdracht van het virus naar de foetus te blokkeren en dat zelfs behandeling met specifieke immunoglobulinen de mogelijkheid van schade niet uitsluit”, merkt Marconi op. “Als uit de tests een aanhoudende maternale infectie blijkt, kan deze na de 20e worden uitgevoerdA weekje wachten, een vruchtwaterpunctie met zoektocht naar het virus in het vruchtwater. Het is dan raadzaam om herhaalde echografiecontroles te ondergaan om eventuele schade aan de foetus op te sporen, maar onthoud dat niet alle schade zichtbaar is met echografie.”
Maria Cristina Valsecchi
